خانواده به عنوان یک نظام محسوب می شود و در قالب مجموعه ثابتی از روابط سازماندهی می شود. این نظام همواره در جهت کسب حالت استواری به روز رسانی می شود و در عین حال پیوسته ، در حال تحول و تکامل قر ار دارد. نظام در هر خانواده خود دارای «خرده نظام هایی» است، که این خرده نظام ها در جهت فرآیندهای خاص آن نظام و اجرای کارکردهای مناسب گام بر می دارد. مهم ترین خرده نظام ها از دیدگاه خانواده درمانگران عبارتند از : همسران ( زن و شوهر)، همشیران (خواهر و برادر) و والدین (پدربزرگ و مادربزرگ). برای اینکه هر یک از خرده نظام ها در خانواده به خوبی شکل گیرد، رعایت مرزبندی لازم است. مرزبندی قواعد و اصولی است که خرده نظام ها از آن به عنوان یک قانون پیروی می کنند. در صورت رعایت متداول این اصول، خانواده ای ایده آل خواهیم داشت.
مرزبندی ها 2 مقوله را هدف قرار می دهند: 1- مرزبندی در میان هر خرده نظام 2- مرزبندی در میان تعامل خرده نظام ها با یکدیگر .
در این مقاله 3 مدل ارائه می گردد که مورد 1 مدل ایده آل محسوب می شود. ولی مدل 2 و 3 مدلی است که احتمال بروز آسیب میان خانواده بسیار است.
1- در این مدل تمامی خرده نظام در هر خانواده وظایف خود را که همان مرزبندی ها هستند را به خوبی رعایت می نمایند و هیچ عوامل آسیب زا را از بیرون نمی تواند وارد کانون خانواده گردد.
2- در این مدل خرده نظام همشیران (خواهر و برادر) در درون خود مشکلاتی دارد که موجب شکاف گردیده است که اگر آن ترمیم نگردد عوامل خارجی آسیب زا به راحتی از آن شکاف عبور کرده و کانون خانواده را هدف قرار می دهند.
3- در این مدل میان خرده نظام همشیران (خواهر و برادر) و همسران (پدر و مادر)، تنش ایجاد شده است که موجب از هم گسیختگی خرده نظام ها گردیده است. لذا در صورت ترمیم نشدن آن، عوامل آسیب زا از شکاف مربوطه، کانون خانواده را مورد هدف قرار می دهند.
در بسیاری از خانواده ها سایر خرده نظام های دیگری وجود دارد که نسبت به خرده نظام های یاد شده (والدین، همسران و همشیران) از دوام کم تری برخوردار است. مانند ائتلاف پدر با دختر، مادر با پسر، پدر با بزرگترین فرزند و مادر با کوچکترین فرزند که از جمله پیوندهای موقتی به شمار می آیند و در خانواده ها امر رایج و متداولی هستند. این نوع خرده نظام ها اگر دارای کارکرد نامناسبی باشد موجب تأثیرات منفی در میان خانواده ها خواهد شد. مثلاً فرض بر این که ائتلاف پدر و دختر در جهت تخریب مقام مادر می گردد و به طبع این امر باعث سست شدن استحکام و بنیان خانواده خواهد شد.
با توجه به مطالب و مباحث عنوان شده نتیجه می گیریم که اگر در میان خانواده به فرض یکی از اعضای خرده نظام همسران مانند پدر، دچار خطایی در عملکرد مسئولیت خویش باشد، مادر نباید پدر را در میان خرده نظام های دیگر از جمله همشیران و یا والدین مورد مواخذه قرار دهد و در عین حال اگر یکی از اعضای خرده نظام های دیگر ماننده فرزند بر عملکرد پدر خرده گرفت، وظیفه مادر آن است برای حفظ حریم و پاره نشدن مرزبندی وارد عمل شده و نگذارد هتک حرمت همسر خویش به وجود آید و برای پایدار ماندن این حریم مرزبندی، مادر بهتر است در فرصتی مغتنم و در کمال شکیبایی و با درایت خاص، ضعف و مشکل پدر را با حالتی متعادل با او در میان بگذارد تا این معضل برطرف شود. یقیناً اگر این ضعف برطرف نگردد در نهایت موجب هجوم خرده نظام های همشیران و یا والدین خواهد شد و به عبارتی این مرز از هم گسسته خواهد شد.
