مرتضی سلطانی؛ بنیان‌گذار زرماکارون

پدرم صدایم می‌زد: نون خور زیادی

من در سال 1340 در قلعه‌ی مبارک‌آباد قم به دنیا آمدم. محل تولد من قلعه‌ای بود که اتاق اتاق‌هایش را توسط شیخ عبدالکریم حائری به خانوارهای بی‌سرپرست و مستحق داده بودند. مادرم، همسر دوم پدر بود. پدر از همسری دیگر 8 فرزند داشت و مادرم که بعد از فوت همسر اول به‌ناچار با پدر ازدواج‌کرده بود، باید بار زندگی و تربیت 3 فرزند یتیم دیگرش را هم به دوش می‌کشید. آغاز کودکی من، در محرومیت از حداقل‌های زندگی سپری شد؛ اما این تنها مشکل نبود، تقدیر، محبت واقعی پدر را نیز از من سلب کرد و حتی مرا مجبور ساخت در همان دوره کودکی، زمانی را از مهر مادری دورباشم. سرما، تنهایی، گرسنگی و بی‌محبتی، تمام چیزهایی بودند که در آن دوران، همراه من بودند. پدر و مادرم باهم توافق کرده بودند که صاحب فرزندی نشوند اما همان‌طور که گاه بازی‌های روزگار با تصمیمات ما منافات پیدا می‌کنند به‌طور ناخواسته صاحب فرزند پسری شدند و من به دنیا آمدم. پدرم از تولد من بسیار ناراحت بود و به سبب همین ناراحتی از همان ابتدا رفتار بدی با من داشت. تنها پناه واقعی‌ام آغوش مهربان مادرم بود که تنها مأمن من نیز به شمار می‌رفت. روزها یکی پس از دیگری می‌گذشت و من درگذر این روزها نه‌تنها معنای واقعی پدر را هرگز درک نکردم، بلکه همواره از بی‌محبتی‌ها و سرزنش‌های او رنج می‌بردم.

 هفت‌ساله شده بودم و می‌بایست مانند دیگر هم‌سن‌وسال‌هایش کتاب به دست راه مدرسه را در پیش می‌گرفتم. پدرم با رفتن من به مدرسه کاملاً مخالف بود و اصرارهای پیاپی مادر تأثیری در تغییر تصمیم پدر نداشت.- همون که گفتم، درس بی درس.- آخه مرد یه خورده فکر کن. همه بچه‌ها میرن مدرسه. گذشت زمونِ ما که … .- تو نمی‌خواد منو نصیحت‌کنی. از اول گفته بودم که بچه نمی‌خوام، گوش نکردی. حالام می‌گم باید بره سرکار.

مرتضی از وقتی‌که حرف‌ها را می‌فهمید هزار بار شنیده بود که نباید به دنیا می‌آمد، اما خدا خواسته بود و آمده بود. او می‌ماند که چطور و چرا به دنیا آمده است که همیشه پدر صدایش می‌کرد نون‌خور زیادی.- من که از تو چیزی نمی‌خوام. خرجش با خودم. در هفت‌سالگی سنگ‌قبر می‌شستم من کودک دل‌شکسته و تنهایی بودم که برای زنده ماندن تلاش می‌کردم. تلاشی سخت و طاقت‌فرسا، روزهای پنجشنبه و جمعه به گورستان می‌رفتم تا شاید با شستن قبرها، اندک درآمدی به دست آورم و کمک‌خرجی برای مادر باشم با پای‌برهنه در خاک و گل می‌دویدم و با سطلی پر از آب در دستم، سنگ‌قبرها را می‌شستم.

روزی از روزها که پابرهنه سنگ‌قبری را شسته بودم منتظر بودم پیرمرد پولم را بدهد تا بروم و قبر دیگری را بشویم. چشمان آن پیرمرد به پاهایم دوخته شد او با تأسفی عمیق، زمزمه کرد: وای بر من، وای بر ما… آن مرد مهربان مرا با خود برد و کفشی پلاستیکی برایم خرید. هدیه‌ای ارزشمند برای کودکی تنها، … این کفش‌ها هنوز از بهترین خاطرات و ارزشمندترین دارایی‌های من هستند.

 باوجود تمام سختی‌ها اما همیشه در کنارم مادری بود که به من درس «آدم بودن» را عاشقانه می‌آموخت. مادر من، نمونه یک زن مظلوم و نجیب ایرانی بود. او زنی روستایی بود که با مناعت طبع و پاکیزگی فکر و روان خود، من را برای درست زندگی کردن و آدم بودن راهنمایی می‌کرد. مادر هرچند سواد نداشت، اما به دانش آموختن بچه‌هایش توجه زیادی داشت و برای موفقیت فرزندانش با تمام توان خود در برابر سختی‌های زندگی ایستادگی کرد و بالاخره موفق شد مرا در سن 7 سالگی به مدرسه بفرستد. هرچند این کارش باعث تشدید تمامی مشکلات روزافزون زندگی‌مان شد. اگر موفقیتی دارم، حاصل فداکاری‌های آن زن شایسته است که برای تحصیل من از جان‌مایه گذاشت. به یمن تمام ایثارهای او و به حول و قوه الهی، بیمارستانی در زادگاه آن بانوی بزرگوار احداث کرده‌ام که درراه خدمت به محرومان باشد. آن بیمارستان به یادبود مادرم، «مرحومه‌ام لیلا امینی» نام‌گذاری شده است.

لطفاً سریع‌تر بروید چون ما آبروداریم درب قلعه‌ی مبارک‌آباد، دربی چوبی بود که به دلیل تراز بسته نشدن آن حتی گاها می‌شد از بین در عبور نمود، در روزی از روزگاران خدا، صدای در قلعه آمد و من از کنجکاوی دویدم و در مقابل درب قلعه پیر مردی با کلاه سیدی سبز را دیدم که مشتی پول در دستانش بود، وقتی نگاهمان به نگاه هم گره خورد او سراغی از مادرم گرفت، بی‌بی را صدا کردم و بی‌بی آمد آن پیرمرد -که اگر زنده است خدا نگهدارش باشد و اگر رخت سفر بربسته خدا رحمتش کند- دستانش را برای دادن پول به‌طرف مادرم دراز کرد، مادرم در کلامی گفت فرزندان من غذا دارند، فرزندان من پوشاک دارند و بهتر است این پول را به افرادی در این قلعه دهی که غذا و پوشاک ندارند. پیرمرد برای دادن پول اصرار می‌کرد و مادرم برای زودتر رفتن آن مرد و می‌گفت لطفاً سریع‌تر بروید چون ما آبروداریم. پیرمرد به سراغ دیگری رفت و من هم از کنجکاوی آن مرد را تعقیب کردم در قلعه فقط یک خانواده بود که سرپرست داشت او نیز کارگر راه‌آهن بود – این بدان معنا بود که مستمری ثابت ماهیانه‌ای رادارند – زن آن خانواده در مقابل آن پیرمرد زبان به نداشتن‌ها باز کرد و اقرار به بی‌همسری! آن پیرمرد که تردید را در دوگانگی برخورد مادر و این زن می‌دید کراهت دردادن پول را در چهره‌اش نمودار کرده بود، ولی اصرار و ابراز نیاز این زن کارساز شده بود و آن پیرمرد پول را داد و رفت.

بی‌بی می‌گفت: پسرم هر کاری می‌کنی بکن ولی دروغ نگو. مرتضی: بی‌بی هر کاری، حتی گناه کنم ولی دروغ نگم بی‌بی ام لیلا: آری دروغ هیچ‌وقت نگوبعدها فهمیدم کسی که دروغ نگوید هیچ گناهی نمی‌کند؟! و بعدها درک کردم شاه‌کلید موفقیت “صداقت ” است و ملتی که خود را از دروغ مبرا کند شاه‌کلید و رمز موفقیت در دستانش است.